Sợ con “nghiện thuốc” nên cắt giảm liều: Phụ huynh đang vô tình khiến trẻ hen nặng thêm?

Nhiều phụ huynh lo ngại rằng việc dùng thuốc xịt hen lâu dài sẽ khiến trẻ “nghiện thuốc”, từ đó tự ý cắt liều, bỏ liều hoặc trì hoãn điều trị khi con có dấu hiệu đỡ hơn. Tuy nhiên, đây chính là một trong những sai lầm phổ biến nhất khiến trẻ bị cơn hen cấp tái phát nhiều lần và nặng hơn.

Nhiều phụ huynh lo ngại rằng việc dùng thuốc xịt hen lâu dài sẽ khiến trẻ “nghiện thuốc” (Ảnh minh họa)

1. Thuốc điều trị hen không gây nghiện

Điều trị hen phế quản hiện nay chủ yếu sử dụng thuốc kiểm soát hen dạng xịt hít chứa corticosteroid liều thấp (ICS) và đôi khi kết hợp với thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài (LABA). Những thuốc này:

- Không gây nghiện, không làm lệ thuộc về tâm thần hay thể chất.

- Được sử dụng theo liều cá nhân hóa, tối ưu hóa theo triệu chứng, tuổi, mức độ kiểm soát bệnh.

- Giúp giảm viêm đường thở, ngăn cơn hen cấp, giảm nhập viện và cải thiện chất lượng sống cho trẻ.

Hiểu đúng về thuốc sẽ giúp phụ huynh yên tâm và hợp tác điều trị lâu dài, thay vì e ngại vô căn cứ.

2. Tự ý giảm hoặc ngừng thuốc: Rủi ro đáng báo động

Khi thấy trẻ giảm ho, ít khò khè, nhiều phụ huynh vội vàng giảm liều hoặc dừng thuốc. Tuy nhiên:

- Hen không thể khỏi hẳn ngay cả khi không có triệu chứng, bệnh vẫn tồn tại âm thầm ở mức viêm nền.

- Việc ngừng thuốc đột ngột có thể khiến viêm đường thở bùng phát, dẫn đến cơn hen cấp nguy hiểm, có thể đòi hỏi phải nhập viện hoặc dùng thuốc cường độ cao hơn.

- Một số trường hợp trẻ bị tái phát liên tục, làm phụ huynh tưởng rằng “thuốc không hiệu quả”, nhưng nguyên nhân chính lại là thiếu tuân thủ điều trị.

3. Làm sao để biết khi nào nên điều chỉnh liều thuốc?

Việc điều chỉnh liều thuốc hen phải được quyết định bởi bác sĩ chuyên khoa, dựa trên:

- Đánh giá triệu chứng trong ít nhất 2–3 tháng liên tục.

- Kết quả đo chức năng hô hấp (nếu trẻ đủ lớn).

- Mức độ kiểm soát hen và tần suất cơn cấp.

- Môi trường sống và các yếu tố kích phát.

Trẻ có thể được giảm dần liều hoặc ngưng thuốc xịt kiểm soát nếu đã kiểm soát ổn định tối thiểu 3 tháng và không có yếu tố nguy cơ. Tuy nhiên, quyết định này không thể do phụ huynh tự đưa ra.

4. Giải pháp giúp phụ huynh yên tâm khi cho trẻ dùng thuốc lâu dài

- Thường xuyên trao đổi với bác sĩ về hiệu quả – tác dụng phụ – kế hoạch điều trị.

- Theo dõi và ghi nhận triệu chứng hàng ngày để có dữ liệu đánh giá khách quan.

- Hiểu rằng thuốc xịt hen dùng đúng liều, đúng cách rất ít tác dụng phụ toàn thân, đặc biệt an toàn hơn thuốc uống hay tiêm.

- Tránh so sánh liều dùng của trẻ với người khác vì mỗi trẻ có phác đồ riêng.

- Nếu cần, yêu cầu bác sĩ giải thích về nguy cơ–lợi ích khi tiếp tục hay giảm liều, để phụ huynh không phải quyết định cảm tính.

5. Kết luận

Nỗi sợ “nghiện thuốc” khiến nhiều phụ huynh tự ý cắt giảm điều trị, tưởng là bảo vệ con nhưng thực chất đang khiến bệnh hen ở trẻ khó kiểm soát hơn, dễ trở nặng và tăng nguy cơ nhập viện. Hiểu đúng, dùng đúng và tuân thủ đúng kế hoạch điều trị sẽ giúp trẻ sống khỏe mạnh, hoạt động bình thường như các bạn cùng trang lứa.