Những sai lầm khiến trẻ dễ bị cơn hen cấp tái phát

Hen phế quản ở trẻ em là bệnh lý mạn tính phổ biến và dễ tái phát nếu không được quản lý đúng cách. Trong thực tế điều trị, rất nhiều trường hợp cơn hen cấp xuất hiện lặp đi lặp lại chỉ vì những sai lầm tưởng như vô hại trong chăm sóc và dùng thuốc tại nhà. Việc nhận diện và điều chỉnh những sai sót này là bước quan trọng để giảm nguy cơ cơn hen cấp tái phát, giúp trẻ khỏe mạnh và phát triển bình thường.

1. Tự ý ngưng thuốc dự phòng khi thấy trẻ “hết khò khè”

Nhiều phụ huynh nghĩ rằng khi trẻ không còn triệu chứng thì có thể ngưng thuốc. Tuy nhiên, đây là sai lầm nghiêm trọng. Hen là bệnh viêm mạn tính đường thở, nên ngay cả khi triệu chứng biến mất, viêm vẫn tồn tại âm thầm. Nếu ngưng thuốc đột ngột, viêm có thể bùng phát trở lại, gây cơn hen cấp.

Khuyến nghị: Thuốc dự phòng (đặc biệt là corticosteroid dạng hít) cần được duy trì liên tục theo hướng dẫn của bác sĩ, ngay cả khi trẻ đã “không ho, không khò khè”.

2. Chỉ dùng thuốc cắt cơn thay cho điều trị lâu dài

Một sai lầm phổ biến khác là lạm dụng thuốc cắt cơn (salbutamol, terbutaline) mà không dùng thuốc dự phòng. Điều này giúp trẻ dễ thở tạm thời, nhưng không điều trị nguyên nhân gây bệnh là viêm đường thở. Kết quả là các cơn hen dễ dàng quay trở lại, ngày càng nặng hơn.

Lưu ý: Nếu trẻ cần dùng thuốc cắt cơn hơn 2 lần/tuần, đó là dấu hiệu hen chưa được kiểm soát – cần đánh giá lại kế hoạch điều trị.

3. Không tuân thủ đúng kỹ thuật xịt thuốc

Xịt sai cách, không dùng buồng đệm, hoặc không súc miệng sau khi xịt thuốc là những lỗi rất phổ biến. Điều này khiến thuốc không đến được phổi – nơi cần điều trị – hoặc gây tác dụng phụ không mong muốn.

Giải pháp: Phụ huynh cần được hướng dẫn kỹ thuật xịt thuốc đúng cách ngay từ đầu và thực hành cùng nhân viên y tế. Với trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, luôn cần buồng đệm có mặt nạ mềm phù hợp với kích cỡ khuôn mặt.

4. Bỏ qua yếu tố kích hoạt hen trong môi trường sống

Trẻ có thể tiếp xúc hàng ngày với dị nguyên gây cơn hen mà phụ huynh không để ý như: bụi nhà, lông thú, nấm mốc, mùi hóa chất, khói thuốc lá. Nếu không kiểm soát được các yếu tố này, cơn hen sẽ dễ tái phát, dù trẻ vẫn dùng đủ thuốc.

Gợi ý kiểm soát dị nguyên:

- Hạn chế thú nuôi trong nhà

- Giặt màn, chăn, gối bằng nước nóng thường xuyên

- Tránh dùng chất tẩy mạnh hoặc nước hoa xịt phòng

- Tuyệt đối không để trẻ tiếp xúc khói thuốc

5. Không tái khám đúng lịch hoặc không điều chỉnh phác đồ theo triệu chứng

Hen phế quản là bệnh có thể thay đổi theo thời gian, nên kế hoạch điều trị cần được điều chỉnh định kỳ. Tuy nhiên, nhiều gia đình chủ quan, chỉ đi khám khi trẻ lên cơn nặng, bỏ lỡ cơ hội kiểm soát bệnh từ sớm.

Lời khuyên: Cần tái khám đúng hẹn để bác sĩ đánh giá lại mức độ kiểm soát hen và điều chỉnh thuốc phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ.

6. Không tiêm ngừa cúm hàng năm hoặc bỏ sót các bệnh lý nền

Nhiễm siêu vi hô hấp, đặc biệt là cúm mùa, là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây khởi phát cơn hen ở trẻ. Ngoài ra, trẻ có viêm mũi dị ứng hoặc trào ngược dạ dày – thực quản không được điều trị cũng dễ khiến hen tái phát.

Khuyến cáo: Trẻ hen nên được tiêm phòng cúm hàng năm và tầm soát, điều trị các bệnh lý đi kèm.

Kết luận

Điều trị hen phế quản ở trẻ không chỉ nằm ở việc dùng thuốc đúng mà còn cần sự hiểu biết đúng đắn từ phụ huynh. Những sai lầm nhỏ trong quá trình chăm sóc có thể gây hậu quả lớn, làm bệnh nặng hơn, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tâm lý của trẻ. Việc tuân thủ điều trị, theo dõi sát và giữ liên lạc thường xuyên với bác sĩ chuyên khoa là chìa khóa để kiểm soát tốt hen, giúp trẻ sống khỏe mạnh, học tập và vui chơi như các bạn cùng trang lứa.