Hen phế quản là bệnh viêm mạn tính đường hô hấp gây co thắt phế quản, biểu hiện bằng các triệu chứng như ho, khò khè, khó thở và tức ngực. Mặc dù hen thường được biết đến là bệnh của trẻ em và người trẻ tuổi, nhưng hen phế quản cũng xuất hiện phổ biến ở người lớn tuổi. Tuy nhiên, việc chẩn đoán hen ở nhóm tuổi này thường gặp nhiều khó khăn và dễ bị bỏ sót do nhiều nguyên nhân khác nhau.
Người cao tuổi thường có các bệnh lý phổi mạn tính khác như COPD, xơ phổi, suy tim, làm cho triệu chứng hen trở nên phức tạp và dễ bị nhầm lẫn. Ví dụ, ho kéo dài hoặc khó thở ở người già thường được cho là do COPD hoặc suy tim, dẫn đến bỏ sót chẩn đoán hen.
Việc đo chức năng hô hấp như spirometry là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán hen, nhưng người lớn tuổi thường gặp khó khăn trong việc phối hợp thở hoặc thực hiện đúng kỹ thuật, làm kết quả xét nghiệm không chính xác hoặc không đầy đủ.
Người cao tuổi thường có nhiều bệnh lý phối hợp như tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, khiến việc đánh giá triệu chứng hô hấp trở nên phức tạp hơn và gây nhầm lẫn trong chẩn đoán.
Khò khè hoặc khó thở từng đợt, xuất hiện khi tiếp xúc với các yếu tố kích thích như dị ứng, thay đổi thời tiết.
Ho mạn tính, nhất là ho về đêm hoặc ho kéo dài không rõ nguyên nhân.
Triệu chứng cải thiện rõ sau khi sử dụng thuốc giãn phế quản hoặc corticosteroid dạng hít.
Không có tiền sử hút thuốc hoặc tiền sử hút thuốc rất ít, khác biệt với bệnh COPD.
Điều quan trọng là phân biệt hen với COPD, bệnh suy tim hoặc các bệnh phổi khác ở người cao tuổi, bởi cách điều trị và tiên lượng rất khác nhau:
- COPD thường xảy ra ở người có tiền sử hút thuốc lá lâu năm, biểu hiện khó thở tiến triển, ho mạn tính, ít đáp ứng với corticosteroid dạng hít đơn thuần.
- Hen có đặc điểm viêm đường thở dị ứng, thường khởi phát từ tuổi trẻ hoặc trung niên, có thể kèm theo các bệnh dị ứng khác như viêm mũi dị ứng, eczema.
- Đo chức năng hô hấp và thử nghiệm đáp ứng thuốc giãn phế quản giúp phân biệt hai bệnh này.
COPD thường xảy ra ở người có tiền sử hút thuốc lá lâu năm
Chẩn đoán và điều trị kịp thời hen phế quản ở người lớn tuổi giúp giảm thiểu các đợt cấp, cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm nguy cơ tử vong do biến chứng hô hấp. Việc bỏ sót chẩn đoán có thể dẫn đến điều trị không đúng, làm bệnh nặng lên và tăng nguy cơ nhập viện.
Thực hiện đầy đủ các xét nghiệm chức năng hô hấp khi có thể, kết hợp đo FeNO và test kích thích phế quản nếu cần thiết.
Theo dõi sát đáp ứng điều trị, điều chỉnh phác đồ dựa trên mức độ kiểm soát triệu chứng và chức năng phổi.
Lựa chọn thuốc điều trị phù hợp, chú ý đến các tương tác thuốc và tác dụng phụ do người cao tuổi thường dùng nhiều thuốc cùng lúc.
Tư vấn và hướng dẫn bệnh nhân cách sử dụng thuốc dạng hít đúng kỹ thuật.
Chăm sóc hen phế quản cho người lớn tuổi không chỉ tập trung vào việc kiểm soát triệu chứng mà còn chú trọng đến cải thiện chất lượng cuộc sống và phòng tránh các biến chứng:
- Theo dõi triệu chứng thường xuyên: Khuyến khích người bệnh ghi chép các biểu hiện hen hàng ngày, như ho, khò khè, khó thở, để phát hiện sớm đợt cấp.
- Hạn chế các yếu tố kích thích: Tránh khói thuốc, bụi bẩn, phấn hoa, dị nguyên trong nhà, và thay đổi nhiệt độ đột ngột.
- Tập thở và tập thể dục nhẹ nhàng: Các bài tập thở như thở mím môi, yoga hoặc các bài tập thể dục nhẹ phù hợp giúp cải thiện chức năng phổi và thể lực.
- Kiểm soát các bệnh phối hợp: Điều trị tốt các bệnh lý nền như tăng huyết áp, tiểu đường, suy tim để tránh làm nặng hen.
- Tiêm chủng phòng ngừa: Khuyến khích tiêm vaccine cúm và phế cầu để giảm nguy cơ nhiễm trùng hô hấp làm bùng phát hen.
Việc lựa chọn thuốc cần cân nhắc kỹ lưỡng vì người cao tuổi thường có nhiều bệnh đi kèm và nguy cơ tương tác thuốc cao:
- Thuốc corticosteroid dạng hít (ICS): Là trụ cột trong kiểm soát hen, giúp giảm viêm đường thở, ngăn ngừa đợt cấp. Liều lượng cần điều chỉnh theo mức độ bệnh và giảm liều khi kiểm soát tốt.
- Thuốc giãn phế quản dạng tác dụng dài (LABA): Thường được phối hợp với ICS để cải thiện triệu chứng và chức năng hô hấp.
- Thuốc giãn phế quản dạng tác dụng ngắn (SABA): Dùng để cắt cơn hen cấp hoặc làm giảm triệu chứng nhanh.
- Thuốc chống leukotriene: Có thể được xem xét cho các trường hợp hen phối hợp với dị ứng.
- Thuốc điều trị hen đường uống hoặc tiêm: Dành cho các trường hợp nặng, khó kiểm soát hoặc khi có đợt cấp nặng.
Lưu ý: Cần thận trọng theo dõi tác dụng phụ như loãng xương do corticosteroid, rối loạn tim mạch do thuốc giãn phế quản, đặc biệt ở người lớn tuổi.
Người lớn tuổi thường mắc nhiều bệnh mạn tính như tăng huyết áp, tiểu đường, suy tim, rối loạn thần kinh,... Việc phối hợp điều trị phải được bác sĩ chuyên khoa cân nhắc kỹ:
- Điều chỉnh phác đồ thuốc để tránh tương tác thuốc và tác dụng phụ.
- Ưu tiên các thuốc hen dạng hít để giảm tác dụng toàn thân.
- Thường xuyên đánh giá chức năng tim, thận và gan khi dùng thuốc kéo dài.
- Tăng cường tư vấn và hướng dẫn người bệnh, người nhà về việc sử dụng thuốc, chế độ sinh hoạt và dấu hiệu cần nhập viện.
Theo dõi định kỳ rất quan trọng để đánh giá mức độ kiểm soát bệnh và điều chỉnh phác đồ phù hợp:
- Đánh giá triệu chứng hàng ngày và tần suất dùng thuốc cắt cơn.
- Đo chức năng phổi định kỳ (spirometry) để theo dõi sự tiến triển.
- Đánh giá mức độ tác dụng phụ của thuốc.
- Kiểm tra và đánh giá các bệnh phối hợp, đảm bảo tối ưu hóa điều trị toàn diện.
Hen phế quản ở người lớn tuổi là bệnh lý cần sự chú ý đặc biệt từ cả bệnh nhân và bác sĩ. Việc chăm sóc toàn diện, lựa chọn thuốc phù hợp và phối hợp điều trị bệnh nền hiệu quả là chìa khóa giúp kiểm soát tốt bệnh, giảm đợt cấp và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Để lại SỐ ĐIỆN THOẠI , chúng tôi sẽ gọi điện tư vấn riêng cho bạn
Trang cộng đồng cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm điều trị các bệnh lý hô hấp. Các thông tin trên website dùng dể tham khảo, khi áp dụng nên hỏi ý bác sĩ chuyên khoa. Chúng tôi không chịu bất cứ trách nhiệm nào do tự ý sử dụng các thông tin trên website gây ra.
Bản quyền © 2018 thuộc benhhen.vn
