Thuốc xịt định liều (MDI) và bột hít (DPI): Khác nhau như thế nào?

Trong điều trị hen phế quản, việc sử dụng thuốc dạng hít là lựa chọn tối ưu vì đưa thuốc trực tiếp đến đường thở, cho hiệu quả nhanh và giảm tác dụng phụ toàn thân. Trong đó, hai dạng phổ biến nhất là thuốc xịt định liều (Metered Dose Inhaler – MDI) và bột hít khô (Dry Powder Inhaler – DPI). Nhiều người bệnh và phụ huynh còn bối rối trước sự khác biệt giữa hai loại thiết bị này. Bài viết dưới đây giúp bạn hiểu rõ ưu, nhược điểm và cách sử dụng của từng loại để lựa chọn đúng, điều trị hen hiệu quả hơn.

1. Thuốc xịt định liều (MDI) là gì?

MDI là dạng bình xịt áp lực, chứa thuốc dưới dạng dung dịch hoặc hỗn dịch. Khi người bệnh bấm nút, bình sẽ phun ra một lượng thuốc đã được định liều sẵn, chuyển thành dạng khí sương mịn và đi vào phổi.

Ưu điểm:

- Dạng thuốc phổ biến, có nhiều loại (thuốc cắt cơn, kiểm soát, phối hợp...).

- Có thể dùng kèm buồng đệm giúp người bệnh dễ hít hơn.

- Giá thành thường thấp hơn DPI.

Hạn chế:

- Cần phối hợp nhịp nhàng giữa bấm xịt và hít sâu.

- Nếu dùng sai kỹ thuật, phần lớn thuốc sẽ đọng ở họng hoặc bay ra ngoài.

- Phải lắc kỹ trước khi sử dụng nếu là hỗn dịch.

2. Thuốc bột hít khô (DPI) là gì?

DPI là thiết bị đưa thuốc vào đường thở dưới dạng bột khô, không cần khí đẩy. Người bệnh phải hít thật mạnh và sâu để hút thuốc vào phổi.

Ưu điểm:

- Không cần phối hợp giữa bấm và hít.

- Sử dụng dễ dàng hơn ở trẻ lớn, người có khả năng hít mạnh.

- Không cần dùng buồng đệm.

- Một số thiết bị có bộ đếm liều tự động, tiện lợi theo dõi.

Hạn chế:

- Không phù hợp cho trẻ nhỏ, người già, hoặc người bệnh hô hấp nặng không thể hít đủ mạnh.

- Thuốc có thể bị ảnh hưởng bởi độ ẩm.

- Giá thành thường cao hơn MDI.

3. So sánh MDI và DPI

Việc lựa chọn MDI hay DPI không phải "loại nào tốt hơn" mà là "loại nào phù hợp hơn". Các yếu tố cần cân nhắc gồm:

- Tuổi và khả năng hít thở của bệnh nhân

- Mức độ hợp tác, kỹ năng sử dụng

- Tình trạng hô hấp hiện tại

- Khả năng tài chính và bảo hiểm

- Điều kiện bảo quản thuốc (nhiệt độ, độ ẩm)

Với trẻ nhỏ (< 5 tuổi), người cao tuổi hoặc người phối hợp kém: MDI kèm buồng đệm là lựa chọn hàng đầu.

Với người bệnh có thể lực tốt, biết kỹ thuật hít đúng và sống ở nơi khô ráo: DPI có thể là lựa chọn hiệu quả, tiện lợi.

5. Cách đảm bảo sử dụng đúng thiết bị

Được bác sĩ hướng dẫn chi tiết kỹ thuật hít đúng.

Định kỳ kiểm tra lại kỹ thuật với nhân viên y tế.

Vệ sinh, bảo quản thiết bị đúng hướng dẫn.

Không dùng thay thế lẫn nhau nếu chưa được chỉ định đổi thiết bị.

Luôn mang theo thuốc cắt cơn bên người.

Kết luận

Hiểu rõ sự khác biệt giữa MDI và DPI giúp người bệnh và phụ huynh lựa chọn thiết bị phù hợp, từ đó nâng cao hiệu quả kiểm soát hen phế quản. Điều quan trọng là được hướng dẫn kỹ thuật đúng và cá thể hóa điều trị, thay vì chỉ chọn theo cảm tính hay giá thành.