Hiện tại đang có rất nhiều người dùng thực phẩm chức năng sai cách đó là để chữa bệnh, trong khi loại sản phẩm này không có tác dụng đó. Hãy cùng tìm hiểu lí do tại sao lại như vậy trong bài viết này cùng chúng tôi.
Phó giáo sư Trần Đáng, Chủ tịch Hiệp hội thực phẩm chức năng Việt Nam cho biết, thực phẩm chức năng đã xuất hiện ở Việt Nam từ hơn 10 năm trước. Tính đến cuối năm 2012, cả nước có gần 2.000 cơ sở sản xuất kinh doanh mặt hàng này và hơn 5.500 sản phẩm đang lưu hành.
Khảo sát của Cục An toàn thực phẩm năm 2011 cho thấy, tại một số thành phố lớn như Hà Nội và TP HCM, có hơn 50% số người lớn sử dụng thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, phần đông người tiêu dùng trong nước vẫn chưa nhận thức được đúng công dụng của loại sản phẩm này.
"Thực phẩm chức năng không phải là thuốc và không thể dùng chữa bệnh. Sản phẩm nào được quảng cáo là dùng trị bệnh là hoàn toàn sai và cần phải cảnh giác", phó giáo sư Trần Đáng nói.
Ông cho hay thực phẩm chức năng khác thuốc ở 4 điểm:
Thứ nhất, dựa trên sự công bố trên nhãn. Sản phẩm được sản xuất trong nhà máy dược, theo tiêu chuẩn ngành dược mới được công bố là thuốc. Sản phẩm được sản xuất theo tiêu chuẩn thực phẩm, bằng quy trình sản xuất thực phẩm là thực phẩm chức năng.
Thứ hai là dựa trên công nghệ sản xuất. Có thể từ cùng các nguyên liệu nhưng để sản xuất thuốc người ta phải chiết, tách, tổng hợp. Thực phẩm chức năng dùng công nghệ chiết, nghiền, giữ nguyên thành phần, không tách, không tổng hợp.
Thứ ba là dựa trên tác dụng. Thuốc có tác dụng tập trung chữa một bệnh cụ thể. Thực phẩm chức năng tăng cường sức khỏe chung là chủ yếu, chỉ mang tính chất hỗ trợ, không có tác dụng làm "hết bệnh, giảm bệnh, bệnh không còn" như người ta vẫn quảng cáo.
Thứ tư là điều kiện phân phối: Thuốc chữa bệnh phải theo một quy trình nghiêm ngặt, chặt chẽ theo quy định của cơ quan quản lý nhà nước. Thực phẩm chức năng thì được phân phối tự do hơn.
Ông Đáng cho hay, thực phẩm chức năng có khả năng hỗ trợ điều trị bệnh nhưng không có tác dụng chống lại bệnh. "Khi bạn đang cảm cúm thì bát cháo gà rau thơm có tác dụng giảm nhiệt, tăng sức khỏe và giúp nhanh khỏi bệnh hơn, chứ không thể chữa bệnh cho bạn được. Thực phẩm chức năng cũng vậy", ông Đáng so sánh.
Trong thực tế, 2/3 số người sử dụng thực phẩm chức năng là để chữa bệnh, từ máu nhiễm mỡ đến cao huyết áp, ung thư, xương khớp, viêm phế quản, hen suyễn... Lý do có thể do người dân còn chưa nhận thức đầy đủ về loại sản phẩm này. Tâm lý của người Việt hay chữa bệnh theo lời mách, truyền miệng. Những người đi tuyên tuyền, bán hàng đã nói không đúng về sản phẩm, quảng cáo nói quá trên các phương tiện truyền thông.
Một điều nữa là giá thực phẩm chức năng ở Việt Nam hiện rất cao. Theo phó giáo sư Đáng một trong những lý do là mặt hàng này phần lớn là nguồn nhập khẩu, với mức thuế bị đánh là 30-35%. Ngoài lý do bản thân việc sản xuất thực phẩm chức năng cũng đòi hỏi các công nghệ cao, thiết bị hiện đại thì cũng một phần do các nhà kinh doanh muốn lợi nhuận lớn lên thổi giá lên.
Không những thế, hiện nay, nhiều công ty làm ăn chộp giật, đi đến các làng quê quảng cáo phóng đại về sản phẩm, mượn hình thức khám bệnh bằng các máy móc không được cấp phép, sau đó bán thực phẩm chức năng với giá rất cao. "Vấn đề này cần các cơ quan quản lý vào cuộc", ông Đáng nói.
Để lựa chọn sản phẩm hợp lý, Hiệp hội thực phẩm chức năng khuyên người tiêu dùng thực hiện 5 bước:
- Đánh giá tình trạng sức khỏe bản thân, qua việc khám, xét nghiệm cụ thể.
- Xác định mục đích sử dụng: Bạn chỉ muốn tăng cường sức khỏe hay muốn hỗ trợ giảm mỡ máu, giảm huyết áp...
- Lựa chọn sản phẩm thích hợp.
- Dùng đúng hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Đánh giá hiệu quả: Thực phẩm chức năng không phải thuốc nên không có hiệu quả ngay mà thường phải sử dụng kéo dài, thường là phải 1-6 tháng mới thấy tác dụng, nếu không thấy cải thiện, không nên dùng tiếp.
Đặc biệt, trước khi dùng nên được tư vấn bởi các nhà chuyên môn, thầy thuốc, nhất là những người đang bị bệnh. Không như nhiều người tưởng là thực phẩm chức năng hoàn toàn "lành", không có bất cứ tác dụng phụ nào. Thực tế, ngay cả các loại thực phẩm như tôm, cua, cá... đều có thể gây dị ứng cho một số người. Theo ông Đáng, có khoảng 1% người dùng thực phẩm chức năng bị phản ứng tiêu cực, do cơ địa.
Bác sĩ Nguyễn Hữu Trường, Trung tâm dị ứng miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, trung tâm từng tiếp nhận điều trị cho nhiều trường hợp bệnh nhân bị dị ứng thực phẩm chức năng. Theo bác sĩ, thực phẩm chức năng có nguồn gốc thực vật, cũng có nguy cơ gây dị ứng, tác dụng phụ cho người dùng như nhiều loại thực phẩm khác, nhất là những thứ vốn xa lạ với cơ thể người.
Hơn nữa, hiện nay nhiều loại thực phẩm chức năng đang mập mờ giữa tác dụng hỗ trợ điều trị và điều trị. Nhiều doanh nghiệp vì lợi nhuận mà bất chấp luật pháp, không từ “thủ đoạn” dùng đủ chiêu trò quảng cáo… cố tình để người tiêu dung nhầm lẫn thực phẩm chức năng có tác dụng như thuốc chữa bệnh. Các clip quảng cáo ra rả trên truyền hình, báo chí, mạng xã hội, núp bóng các hội thảo tư vấn sức khỏe; thậm chí đa cấp cả thực phẩm chức năng… để “nổ” về công dụng thần thánh của thực phẩm chức năng.
Từ đó, thụ động tiêm nhiễm vào tiềm thức người tiêu dùng, dẫn đến tình trạng nhiều người lạm dụng thực phẩm chức năng dẫn đến tiền mất tật mang; có không ít người quá tin vào thực phẩm chức năng mà bỏ qua các liệu trình điều trị bệnh theo chỉ dẫn của bác sĩ khiến tình trạng bệnh tật ngày càng nghiêm trọng.
Bác sĩ Trường đồng quan điểm với phó giáo sư Trần Đáng rằng người dân không nên tùy tiện sử dụng thực phẩm chức năng theo cảm tính, truyền miệng, phải được hướng dẫn đầy đủ, có sự tư vấn của bác sĩ.
Hy vọng những thông tin trên đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chức năng chính của thực phẩm chức năng, nó không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh. Do đó hãy cẩn trọng trong việc sử dụng các loại thực phẩm chức năng này.
Để lại SỐ ĐIỆN THOẠI , chúng tôi sẽ gọi điện tư vấn riêng cho bạn
