Ngày 6 tháng 5 năm 2025, tức Thứ Ba đầu tiên của tháng Năm, đánh dấu sự kiện thường niên Ngày Hen Thế giới - ngày mà cộng đồng y tế toàn cầu cùng chung tay nâng cao nhận thức và hành động về căn bệnh hen suyễn. Được khởi xướng bởi Sáng kiến Toàn cầu về Hen suyễn (GINA), sự kiện năm nay mang một chủ đề cấp thiết hơn bao giờ hết:
“Làm cho các phương pháp điều trị dạng hít có thể tiếp cận được với TẤT CẢ người bệnh”
(“Asthma Care for All: Make Inhalers Accessible to Everyone”).
Đây không chỉ là một khẩu hiệu, mà là một tuyên bố chiến lược đầy nhân văn và có tính cảnh tỉnh mạnh mẽ: Điều trị hen suyễn hiệu quả không thể chỉ là đặc quyền của một số người, mà phải là quyền cơ bản của tất cả những ai cần.
Hen suyễn là một trong những bệnh lý mạn tính phổ biến nhất trên thế giới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có khoảng 262 triệu người đang sống chung với bệnh hen, và mỗi năm có tới 455.000 người tử vong – một con số đáng báo động, nhất là khi phần lớn các ca tử vong đều có thể phòng ngừa được.
Mặc dù đã có những bước tiến vượt bậc trong điều trị hen suyễn, nhưng sự chênh lệch trong tiếp cận y tế giữa các quốc gia phát triển và các nước có thu nhập thấp – trung bình vẫn còn rất sâu sắc. Hàng triệu người bệnh ở những vùng nông thôn, khu vực nghèo hoặc thiếu thốn nguồn lực y tế vẫn đang phải sống trong tình trạng thiếu thuốc, không được chẩn đoán đúng và không được điều trị đầy đủ.
Chủ đề năm nay vì thế mang hàm ý công bằng y tế: Hen suyễn không phân biệt giàu nghèo – vậy thì điều trị hen cũng không được phép phân biệt.
Thuốc hít dạng xịt - đặc biệt là corticosteroid dạng hít (ICS) - là nền tảng của điều trị hen hiện đại. Các nghiên cứu lâm sàng cho thấy ICS có khả năng kiểm soát viêm đường thở, ngăn ngừa các cơn hen cấp tính và giảm rõ rệt tỷ lệ nhập viện và tử vong.
Tuy nhiên, tại nhiều quốc gia, thuốc hít vẫn nằm ngoài tầm với của người dân do chi phí cao, phân phối không đồng đều, thiếu bảo hiểm y tế hỗ trợ, và đặc biệt là sự thiếu hụt kiến thức của cộng đồng và nhân viên y tế cơ sở. Đáng lo ngại hơn, ở một số nơi, bệnh nhân hen thậm chí vẫn đang được kê đơn thuốc giãn phế quản ngắn hạn (SABA) mà không có ICS đi kèm – một sai sót có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, kể cả tử vong.
Chủ đề năm nay vì thế chính là lời nhấn mạnh: Không phải mọi phương pháp điều trị hen đều là đúng - và không phải ai cũng đang được điều trị đúng cách.
Cần có một chiến lược toàn cầu để:
- Giảm giá thành thuốc hít,
- Tăng độ bao phủ bảo hiểm,
- Đảm bảo chuỗi cung ứng liên tục,
- Nâng cao kiến thức cộng đồng và cán bộ y tế cơ sở về cách sử dụng thuốc hít hiệu quả.
Thông điệp “Làm cho các phương pháp điều trị dạng hít có thể tiếp cận được với TẤT CẢ” không đơn thuần là một khẩu hiệu truyền thông, mà là một cam kết toàn cầu về công bằng sức khỏe.
Để đạt được điều này, cần sự phối hợp giữa nhiều bên:
- Chính phủ cần đưa thuốc hít vào danh mục thuốc thiết yếu, hỗ trợ giá và phân phối tới tận tuyến y tế cơ sở.
- Ngành dược phẩm cần có cơ chế định giá hợp lý hơn cho các nước thu nhập thấp.
- Cộng đồng y tế phải thay đổi nhận thức, tránh lạm dụng SABA đơn độc và ưu tiên điều trị bằng ICS.
- Các tổ chức quốc tế như WHO, GINA cần thúc đẩy nghiên cứu, chính sách và tài trợ để giảm khoảng cách tiếp cận y tế giữa các nước.
Chỉ khi người dân ở vùng sâu vùng xa, người nghèo, người dân tộc thiểu số cũng được điều trị đúng cách - khi đó thế giới mới thực sự kiểm soát được hen suyễn.
Bên cạnh y học hiện đại, y học cổ truyền - đặc biệt là Đông y Trung Hoa và y học dân tộc Việt Nam - đã có bề dày kinh nghiệm trong điều trị hen suyễn, dù dưới tên gọi khác như “háo suyễn”, “suyễn chứng”, hay “khái thấu”.
Theo lý luận Đông y, hen suyễn phần lớn là hệ quả của sự rối loạn công năng tạng phủ - đặc biệt là Phế (phổi), Tỳ (lá lách) và Thận:
- Phế mất tuyên phát khiến khí ngược lên gây suyễn.
- Tỳ hư sinh đàm, đàm ứ tắc nghẽn khí đạo.
- Thận hư không nạp khí, hơi thở ngắn, hụt hơi, đặc biệt khi vận động.
Tùy thể bệnh, Đông y đưa ra pháp trị phù hợp:
- Tuyên phế, hóa đàm, bình suyễn - giúp thông đường thở, tiêu đàm.
- Kiện tỳ ích khí - giảm sinh đàm, tăng sức đề kháng.
- Ôn thận nạp khí - hỗ trợ hô hấp ở bệnh nhân mạn tính.
Một số bài thuốc cổ phương nổi bật:
- Tiểu thanh long thang - trị hen do phong hàn, đàm ẩm.
- Tô tử giáng khí thang - tuyên phế, giảm ho đờm, giảm co thắt.
- Bổ trung ích khí thang - nâng chính khí, điều khí nghịch.
- Thận khí hoàn - trị hen mạn tính thể thận hư.
Ngoài thuốc thang, Đông y còn sử dụng các liệu pháp châm cứu, xoa bóp, dưỡng sinh, khí công để hỗ trợ phục hồi chức năng phế - thận, giảm tái phát và cải thiện thể lực người bệnh.
Tại Trung Quốc, nhiều bệnh viện đang ứng dụng mô hình tích hợp Đông - Tây y để điều trị hen suyễn với kết quả khả quan. Các phương pháp cổ truyền giúp điều hòa cơ thể, nâng cao thể trạng, trong khi thuốc hít hiện đại kiểm soát triệu chứng nhanh chóng và hiệu quả.
Tại Việt Nam, xu hướng này cũng đang được khuyến khích tại các bệnh viện y học cổ truyền, đặc biệt ở tuyến huyện và tỉnh – nơi dân cư vẫn còn niềm tin mạnh mẽ với Đông y và điều kiện tiếp cận thuốc Tây còn hạn chế.
Hen suyễn không phải là án tử nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Chủ đề của Ngày Hen Thế giới 2025 là lời kêu gọi mạnh mẽ tới mọi cá nhân, tổ chức, chính phủ và ngành y tế: hãy hành động để thuốc hít - công cụ điều trị hiệu quả nhất hiện nay - không còn là xa xỉ với phần đông người bệnh.
Đồng thời, sự kết hợp khéo léo giữa y học hiện đại và y học cổ truyền có thể mang lại một hướng đi mới, toàn diện hơn, nhân văn hơn - đặc biệt là ở các cộng đồng còn thiếu thốn nguồn lực.
Hen suyễn có thể kiểm soát. Nhưng để kiểm soát được, chúng ta cần công bằng trong điều trị, tri thức y học đa chiều và sự đồng lòng toàn cầu.
Để lại SỐ ĐIỆN THOẠI , chúng tôi sẽ gọi điện tư vấn riêng cho bạn
Trang cộng đồng cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm điều trị các bệnh lý hô hấp. Các thông tin trên website dùng dể tham khảo, khi áp dụng nên hỏi ý bác sĩ chuyên khoa. Chúng tôi không chịu bất cứ trách nhiệm nào do tự ý sử dụng các thông tin trên website gây ra.
Bản quyền © 2018 thuộc benhhen.vn
