LABA – Thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài: Cách dùng và rủi ro khi lạm dụng

Trong điều trị hen phế quản hiện đại, LABA (Long-Acting Beta-Agonist) – thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài – giữ vai trò quan trọng trong kiểm soát triệu chứng và duy trì chức năng hô hấp ổn định. Tuy nhiên, việc lạm dụng LABA hoặc dùng đơn độc mà không phối hợp với thuốc chống viêm có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.

Hiểu rõ công dụng, cách dùng và những lưu ý an toàn sẽ giúp bệnh nhân hen phế quản sử dụng LABA hiệu quả, đúng hướng dẫn điều trị.

 

LABA là gì?

 

LABA (Long-Acting Beta-2 Agonist) là nhóm thuốc tác động lên thụ thể beta-2 adrenergic tại đường thở, giúp:

- Giãn cơ trơn phế quản

- Duy trì đường thở thông thoáng trong thời gian dài (từ 12–24 giờ)

Không giống với thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh (SABA), LABA không có tác dụng cắt cơn tức thì, mà được sử dụng hằng ngày để kiểm soát triệu chứng.

 

Các thuốc LABA phổ biến

 

Một số hoạt chất LABA thường dùng trong điều trị hen:

- Salmeterol (Seretide®, Serevent®)

- Formoterol (Symbicort®, Foradil®)

- Indacaterol (Onbrez®, thường dùng trong COPD)

- Vilanterol (Breo Ellipta® – phối hợp với fluticasone)

 

 

Lưu ý: Hầu hết các thuốc LABA trong điều trị hen được phối hợp với corticoid dạng xịt (ICS) để tạo thành phác đồ điều trị nền.

 

Cách sử dụng LABA hiệu quả

 

1. Phối hợp với corticoid dạng xịt (ICS)

 

LABA không nên dùng đơn độc trong điều trị hen

Cần phối hợp với ICS để kiểm soát viêm – căn nguyên chính của bệnh hen

Ví dụ:

- Symbicort® (budesonide + formoterol)

- Seretide® (fluticasone + salmeterol)

 

2. Dùng hằng ngày, theo liều bác sĩ chỉ định

 

- LABA dùng để kiểm soát triệu chứng dài hạn, không phải để cắt cơn cấp

- Thường dùng 1–2 lần/ngày, tùy theo dạng thuốc và mức độ kiểm soát bệnh

 

3. Tuân thủ kỹ thuật hít đúng

 

- Dùng buồng đệm với mặt nạ cho trẻ nhỏ

- Luôn súc miệng sau khi sử dụng để hạn chế tác dụng phụ của corticoid phối hợp

 

Lợi ích của LABA trong kiểm soát hen

 

Giảm triệu chứng về đêm và khi gắng sức

Giảm số lần cần dùng thuốc cắt cơn

Tăng khả năng gắng sức, vận động thể lực

Giúp duy trì chức năng phổi ổn định hơn theo thời gian

 

Rủi ro khi dùng LABA không đúng cách

 

1. Dùng LABA đơn độc không phối hợp với ICS

 

Đây là sai lầm nghiêm trọng. Nghiên cứu cho thấy:

- Tăng nguy cơ cơn hen nặng đột ngột

- Nguy cơ nhập viện hoặc tử vong cao hơn

 

2. Lạm dụng LABA khi không kiểm soát được triệu chứng

 

Dùng thêm liều mà không tăng corticoid → che lấp viêm đường thở

Lệ thuộc thuốc, phải tăng liều để đạt hiệu quả như cũ

Có thể gây loạn nhịp tim, đánh trống ngực, run tay, đặc biệt ở liều cao

 

3. Dùng LABA thay thế cho thuốc cắt cơn (SABA)

 

Không có tác dụng tức thì để xử trí hen cấp

Nguy cơ suy hô hấp nếu trì hoãn điều trị cấp cứu

 

Khi nào cần đánh giá lại việc sử dụng LABA?

 

Dùng thuốc đều đặn nhưng vẫn khó thở hoặc thức giấc về đêm

Phải dùng thuốc cắt cơn (SABA) >2 lần/tuần

Có biểu hiện tim nhanh, bồn chồn, run tay kéo dài

Không rõ cách sử dụng hoặc phối hợp với corticoid ra sao

 

Kết luận

 

LABA – thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài – là thành phần quan trọng trong điều trị hen phế quản. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả và an toàn, phải phối hợp với corticoid dạng xịt, không dùng đơn độc, và không lạm dụng.

Người bệnh và phụ huynh cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ, hiểu rõ vai trò từng loại thuốc trong phác đồ điều trị hen để đạt được hiệu quả kiểm soát tốt nhất.