ICS/LABA: Tại sao đây là lựa chọn ưu tiên cho hen trung bình - nặng?

Hen phế quản là bệnh viêm mạn tính đường thở, cần được điều trị lâu dài với mục tiêu kiểm soát triệu chứng, ngăn ngừa cơn hen cấp và duy trì chức năng hô hấp ổn định. Trong phác đồ điều trị hiện đại, kết hợp corticoid dạng hít (ICS) và thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài (LABA) – gọi tắt là ICS/LABA – được xem là lựa chọn ưu tiên cho bệnh nhân hen mức độ trung bình đến nặng.

 

ICS/LABA là gì?

 

1. Corticoid dạng hít (ICS)

 

Là thuốc chống viêm mạnh tại chỗ, kiểm soát hen dài hạn.

Giúp giảm viêm niêm mạc phế quản, hạn chế phù nề, tăng tiết dịch nhầy.

 

2. Thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài (LABA)

 

Là thuốc kích thích beta-2 adrenergic giúp giãn cơ trơn phế quản.

Hiệu quả kéo dài từ 12 đến 24 giờ, giúp duy trì đường thở thông thoáng.

 

3. Phối hợp ICS/LABA

 

- Tác động kép: vừa kiểm soát viêm nền, vừa giảm triệu chứng co thắt phế quản.

- Có thể dùng dạng ống hít định liều (MDI), bột hít (DPI) hoặc thiết bị phun sương.

Ví dụ các thuốc phổ biến:

- Symbicort® (budesonide + formoterol)

- Seretide® (fluticasone + salmeterol)

- Fostair®, Relvar®, Foster®, Breo Ellipta®...

 

 

Khi nào nên dùng ICS/LABA?

 

ICS/LABA được khuyến nghị trong các tình huống sau:

- Hen trung bình: Khi ICS đơn thuần không kiểm soát được triệu chứng

- Hen nặng: Cần điều trị tăng cường, phối hợp lâu dài

- Hen có triệu chứng về đêm hoặc khi gắng sức

- Bệnh nhân phải dùng thuốc cắt cơn (SABA) nhiều lần/tuần

- Cơn hen cấp tái phát nhiều lần trong năm

- Hen có nguy cơ nhập viện, tiền sử phải thở oxy, nằm ICU

 

Ưu điểm của ICS/LABA so với dùng ICS đơn thuần

 

1. Không dùng LABA đơn độc

 

LABA không kiểm soát viêm đường thở, nếu dùng đơn độc có thể làm tăng nguy cơ tử vong do hen.

Luôn phải phối hợp với corticoid dạng hít (ICS).

 

2. Dùng đúng liều – đúng thời điểm

 

Dùng đều đặn mỗi ngày, kể cả khi đã hết triệu chứng.

Một số dạng ICS/LABA có thể dùng vừa điều trị nền – vừa cắt cơn (ví dụ Symbicort®).

 

3. Kỹ thuật hít thuốc

 

Dùng đúng kỹ thuật (theo loại thiết bị), có thể dùng buồng đệm ở trẻ nhỏ.

Súc miệng sau khi dùng để hạn chế nguy cơ nhiễm nấm miệng, khàn giọng.

 

Hiệu quả kiểm soát bệnh hen

 

Nhiều nghiên cứu cho thấy phối hợp ICS/LABA:

- Giảm 50–60% nguy cơ cơn hen cấp

- Cải thiện rõ rệt điểm số kiểm soát hen (ACT Score)

- Giảm số lần nhập viện và thời gian nằm viện

- Tăng chất lượng cuộc sống, giảm mất ngủ, gián đoạn học tập và công việc

 

Khi nào cần điều chỉnh hoặc đánh giá lại?

 

- Dùng thuốc đều nhưng vẫn có triệu chứng hoặc thức giấc về đêm

- Phải dùng thuốc cắt cơn >2 lần/tuần

- Có tác dụng phụ: run tay, hồi hộp, nhiễm nấm miệng, khàn tiếng

- Không tuân thủ đúng lịch dùng thuốc hoặc sai kỹ thuật hít

 

Kết luận

 

Phối hợp ICS/LABA là chiến lược điều trị tối ưu cho bệnh nhân hen phế quản mức độ trung bình và nặng, giúp kiểm soát triệu chứng bền vững, giảm nguy cơ tái phát, và nâng cao chất lượng sống. Việc sử dụng đúng cách và theo dõi sát là yếu tố then chốt để điều trị hen hiệu quả lâu dài.