Điều trị hen phế quản theo từng nhóm tuổi: Trẻ em, người lớn, người cao tuổi (dựa theo GINA 2024)

Hen phế quản là bệnh lý viêm mạn tính đường hô hấp với biểu hiện đa dạng theo từng nhóm tuổi. Việc điều trị hen cần được cá thể hóa phù hợp với từng giai đoạn phát triển của bệnh nhân, bao gồm trẻ em, người trưởng thành và người cao tuổi. Hướng dẫn GINA 2024 cập nhật nhiều điểm quan trọng nhằm tối ưu hiệu quả điều trị, giảm thiểu tác dụng phụ và nâng cao chất lượng cuộc sống cho từng nhóm tuổi.

1. Điều trị hen phế quản ở trẻ em

1.1 Đặc điểm hen ở trẻ em

Hen ở trẻ em thường khởi phát sớm, với biểu hiện ho, thở khò khè và khó thở, có thể liên quan đến dị ứng hoặc nhiễm virus đường hô hấp. Đặc điểm cơ địa và chức năng phổi của trẻ khác biệt so với người lớn, đòi hỏi phác đồ điều trị phù hợp.

1.2 Nguyên tắc điều trị theo GINA 2024

Ưu tiên sử dụng thuốc corticosteroid dạng hít (ICS) liều thấp để kiểm soát viêm đường hô hấp, tránh dùng thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh (SABA) đơn độc.

Sử dụng thuốc kết hợp ICS + SABA hoặc LABA cho trẻ từ 6 tuổi trở lên khi cần thiết.

Đối với trẻ dưới 5 tuổi, cần đánh giá kỹ lâm sàng, theo dõi sát sao, ưu tiên điều trị dựa trên triệu chứng và tần suất tái phát.

Giáo dục gia đình và người chăm sóc: hướng dẫn cách dùng thuốc đúng kỹ thuật, theo dõi dấu hiệu nặng lên của bệnh.

2. Điều trị hen phế quản ở người lớn

2.1 Đặc điểm hen ở người lớn

Hen ở người lớn có thể biểu hiện dai dẳng hoặc đợt cấp tái phát, thường kèm theo các yếu tố kích thích như dị nguyên, viêm mũi dị ứng, hoặc bệnh phối hợp (ví dụ COPD).

2.2 Nguyên tắc điều trị theo GINA 2024

Bắt đầu với ICS liều thấp kết hợp thuốc giãn phế quản LABA để kiểm soát viêm và triệu chứng.

Loại bỏ hoàn toàn việc dùng SABA đơn độc để tránh làm tăng nguy cơ đợt cấp.

Điều chỉnh phác đồ dựa trên mức độ kiểm soát hen và chức năng phổi, bao gồm tăng liều ICS hoặc bổ sung thuốc điều trị hen nặng khi cần thiết.

Đánh giá và kiểm soát các yếu tố nguy cơ, bệnh nền như béo phì, trào ngược dạ dày thực quản, dị ứng.

Khuyến khích tự theo dõi và tuân thủ điều trị, định kỳ kiểm tra chức năng phổi.

3. Điều trị hen phế quản ở người cao tuổi

3.1 Đặc điểm hen ở người cao tuổi

Hen phế quản ở người cao tuổi thường khó chẩn đoán do triệu chứng không điển hình hoặc đồng thời mắc các bệnh lý mạn tính khác (ví dụ COPD, suy tim). Phản ứng với thuốc có thể giảm và nguy cơ tác dụng phụ cao hơn.

3.2 Nguyên tắc điều trị theo GINA 2024

Ưu tiên dùng ICS liều thấp để kiểm soát viêm, kết hợp thuốc giãn phế quản LABA nếu cần.

Thận trọng khi tăng liều thuốc do nguy cơ tác dụng phụ, đặc biệt ở người có nhiều bệnh lý phối hợp.

Đánh giá kỹ các tương tác thuốc, theo dõi chặt chẽ tác dụng phụ.

Khuyến cáo theo dõi chức năng phổi định kỳ để điều chỉnh phác đồ phù hợp.

Chú trọng giáo dục bệnh nhân và người chăm sóc về cách dùng thuốc, nhận biết dấu hiệu khẩn cấp.

4. Tổng kết

Việc điều trị hen phế quản theo từng nhóm tuổi theo GINA 2024 đòi hỏi sự cá thể hóa cao dựa trên đặc điểm sinh lý, bệnh lý và mức độ kiểm soát bệnh của từng nhóm. Ưu tiên dùng corticosteroid dạng hít để kiểm soát viêm mạn tính, hạn chế dùng thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh đơn độc, và chú trọng giáo dục, theo dõi liên tục sẽ giúp nâng cao hiệu quả điều trị, giảm biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống người bệnh.