Thời tiết nắng nóng cực đoan không chỉ gây mệt mỏi và mất nước mà còn là yếu tố nguy cơ nghiêm trọng khởi phát cơn hen cấp, đặc biệt ở những người có tiền sử hen phế quản mạn tính, người cao tuổi và trẻ em. Cơn hen cấp là tình trạng khó thở xảy ra đột ngột, thường nặng dần nhanh chóng nếu không được điều trị kịp thời.
Nhiệt độ cao kèm theo ô nhiễm không khí, tăng các chất kích thích như ozone mặt đất, bụi mịn (PM2.5), NO₂ có thể kích hoạt phản ứng viêm dữ dội ở đường thở. Đây là lý do vì sao mùa nắng nóng thường là thời điểm số ca nhập viện vì cơn hen cấp gia tăng rõ rệt.
Cơn hen cấp là tình trạng co thắt đường thở cấp tính do phản ứng viêm và tăng tiết dịch nhầy, dẫn đến khó thở đột ngột, thở rít, ho dữ dội, khó nói thành câu, hoặc tụt oxy máu. Đây là biến cố nghiêm trọng, có thể dẫn đến tử vong nếu không được xử trí nhanh chóng và đúng cách.
Các biểu hiện của cơn hen cấp:
- Khó thở tăng nhanh, thở nhanh nông, thở co kéo.
- Nghe rõ tiếng rít khi thở ra, đôi khi cả khi thở vào.
- Cảm giác tức ngực, ho dai dẳng, ho khan hoặc có đờm.
- Không đáp ứng với thuốc giãn phế quản thường dùng.
- Trong trường hợp nặng: da tím tái, lơ mơ, mạch nhanh, có thể ngưng thở.
Nhiệt độ cao làm tăng sự phân hủy của các khí ô nhiễm (như NO₂, SO₂), tạo thành các gốc oxy hóa mạnh có khả năng gây tổn thương niêm mạc hô hấp. Đồng thời, thời tiết nắng nóng còn thúc đẩy:
- Tăng nồng độ O₃ tầng mặt đất – chất kích thích mạnh đường hô hấp.
- Tăng tiếp xúc với phấn hoa, mạt bụi, và nấm mốc phát triển nhanh hơn.
- Giảm độ ẩm trong không khí, gây khô và kích ứng niêm mạc phế quản.
Những yếu tố này làm đường thở trở nên quá mẫn cảm, dẫn đến co thắt phế quản và phản ứng viêm mạnh – cơ chế chính gây ra cơn hen cấp.
Một số nhóm đối tượng đặc biệt dễ bị kích hoạt cơn hen cấp vào mùa nắng bao gồm:
Người có hen phế quản mạn tính không được kiểm soát tốt.
Trẻ em có cơ địa dị ứng, đặc biệt từ 2 - 10 tuổi.
Người cao tuổi có bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) kèm hen.
Người sống ở thành phố lớn, ô nhiễm không khí cao.
Bệnh nhân không tuân thủ điều trị dự phòng hen đúng cách.
Chủ động kiểm soát môi trường sống:
- Hạn chế ra ngoài vào các giờ cao điểm nắng nóng (10h–16h).
- Luôn đeo khẩu trang chống bụi mịn (N95 hoặc tương đương) khi ra đường.
- Đóng kín cửa, sử dụng máy lọc không khí tại nhà nếu có điều kiện.
- Tránh sử dụng các chất tẩy rửa, nhang, xịt phòng gây kích ứng.
Tuân thủ điều trị dự phòng:
- Tiếp tục dùng các thuốc điều trị nền (ICS, LABA...) đều đặn.
- Không tự ý ngừng thuốc khi thấy triệu chứng ổn.
- Luôn mang theo thuốc cắt cơn dạng hít (Salbutamol..).
Nếu đã từng bị cơn hen cấp nặng, nên trao đổi với bác sĩ về việc dùng thuốc dự phòng tăng cường trong mùa nóng.
Dùng thảo dược hỗ trợ từ y học cổ truyền:
Trong y học cổ truyền, bài thuốc như Tô tử giáng khí thang - được ứng dụng trong Thuốc Hen Phúc Hưng - giúp:
- Giáng khí, hóa đàm, trừ ho suyễn.
- Làm thông thoáng đường thở, giảm nguy cơ tái phát cơn hen cấp.
Có thể dùng bổ trợ với thuốc hiện đại trong kiểm soát hen và COPD, đặc biệt vào mùa có yếu tố nguy cơ cao như nắng nóng, ô nhiễm.
Xử trí tại chỗ:
- Ngưng mọi hoạt động, ngồi dậy, giữ bình tĩnh.
- Dùng ngay thuốc giãn phế quản dạng hít (salbutamol 2 nhát, lặp lại sau 20 phút nếu chưa đỡ).
- Không nằm ngửa, không tự ý dùng kháng sinh hoặc thuốc lạ.
- Nếu không cải thiện sau 3 lần xịt, cần đưa đến cơ sở y tế gần nhất.
Khi nào phải đi cấp cứu?
- Khó thở không giảm sau khi dùng thuốc cắt cơn.
- Thở rít liên tục, khó nói, khó đi lại, tím môi.
- Có dấu hiệu lơ mơ, mạch nhanh, ngất.
Đừng đợi đến khi có cơn hen cấp mới đi khám. Bệnh nhân hen cần:
Tái khám định kỳ mỗi 3 - 6 tháng.
Đo chức năng hô hấp (FEV1, PEF) để kiểm soát bệnh.
Đánh giá lại việc tuân thủ điều trị và các yếu tố khởi phát trong môi trường.
Cân nhắc phối hợp giữa thuốc hiện đại và thuốc cổ truyền an toàn, đã được Bộ Y tế cấp phép lưu hành như Thuốc Hen Phúc Hưng.
Cơn hen cấp trong điều kiện nắng nóng cực đoan là biến chứng không thể chủ quan. Việc tuân thủ điều trị dự phòng, kiểm soát môi trường sống, và chuẩn bị sẵn sàng thuốc cắt cơn là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe.
Kết hợp giữa y học hiện đại và các bài thuốc cổ truyền như Tô tử giáng khí thang mang lại giải pháp điều trị toàn diện, giúp bệnh nhân hen an toàn vượt qua mùa nắng nóng.
Để lại SỐ ĐIỆN THOẠI , chúng tôi sẽ gọi điện tư vấn riêng cho bạn
Trang cộng đồng cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm điều trị các bệnh lý hô hấp. Các thông tin trên website dùng dể tham khảo, khi áp dụng nên hỏi ý bác sĩ chuyên khoa. Chúng tôi không chịu bất cứ trách nhiệm nào do tự ý sử dụng các thông tin trên website gây ra.
Bản quyền © 2018 thuộc benhhen.vn
