Hen phế quản là bệnh viêm mạn tính đường hô hấp, đặc trưng bởi tình trạng viêm – co thắt – tăng phản ứng phế quản. Trong các chiến lược điều trị hiện nay, corticoid dạng xịt giữ vai trò trung tâm với hiệu quả kiểm soát viêm cao và ít tác dụng toàn thân hơn so với corticoid uống.
Tuy nhiên, nhiều người bệnh và cả phụ huynh của trẻ mắc hen vẫn còn lo ngại về “tác dụng phụ của corticoid”, dẫn đến việc không tuân thủ điều trị hoặc tự ý ngưng thuốc, khiến bệnh hen khó kiểm soát và nguy cơ lên cơn cấp tăng cao.
Corticoid dạng xịt là gì?
Corticoid dạng xịt (còn gọi là corticosteroid hít – ICS) là nhóm thuốc có tác dụng chống viêm mạnh, được dùng tại chỗ trong lòng đường thở thông qua các thiết bị như bình xịt định liều (MDI), bột hít khô (DPI), hoặc máy khí dung.
Các thuốc corticoid dạng xịt phổ biến:
- Budesonide (Pulmicort®)

- Fluticasone (Flixotide®, Seretide®)


- Beclomethasone (Qvar®)

- Mometasone (Asmanex®)

- Ciclesonide (Alvesco®)

Vai trò của corticoid dạng xịt trong điều trị hen
1. Giảm viêm – nền tảng kiểm soát hen
Hen không chỉ là tình trạng co thắt cơ trơn phế quản mà còn liên quan mật thiết đến viêm đường thở mạn tính. Corticoid dạng xịt giúp:
- Ức chế các tế bào viêm (eosinophil, mastocyte)
- Giảm phù nề niêm mạc phế quản
- Giảm sản xuất chất nhầy
- Phục hồi đáp ứng với thuốc giãn phế quản
2. Giảm tần suất và mức độ các cơn hen cấp
Dùng corticoid xịt hen đều đặn theo chỉ định giúp:
- Giảm số lần phải dùng thuốc cắt cơn
- Hạn chế nhập viện, cấp cứu do hen
- Duy trì chất lượng sống cho bệnh nhân
3. Duy trì chức năng hô hấp ổn định
- Corticoid giúp làm chậm tiến triển mất chức năng phổi ở bệnh nhân hen mạn tính, đặc biệt khi được điều trị sớm và liên tục.
- Lợi ích vượt trội so với corticoid toàn thân: So với corticoid đường uống (prednisolone, dexamethasone...), corticoid dạng xịt: Tác dụng tại chỗ → ít tác dụng phụ toàn thân; Dùng liều thấp hơn → an toàn hơn; Có thể dùng lâu dài cho cả trẻ em và người lớn
Tác dụng phụ có thể gặp của corticoid dạng xịt
Mặc dù tương đối an toàn, corticoid dạng xịt vẫn có thể gây một số tác dụng phụ tại chỗ, đặc biệt khi dùng sai kỹ thuật hoặc không vệ sinh sau xịt:
Tác dụng phụ thường gặp
- Khàn tiếng
- Nhiễm nấm miệng (candida)
- Kích ứng họng, ho sau xịt thuốc
Hiếm gặp
- Suy tuyến thượng thận (nếu dùng liều rất cao kéo dài)
- Ảnh hưởng tăng trưởng ở trẻ nhỏ (rất hiếm, thường không đáng kể nếu dùng đúng liều)
Cách dùng đúng để tối ưu hiệu quả và hạn chế tác dụng phụ
1. Dùng đúng thiết bị – kỹ thuật
- Hít đúng theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc nhân viên y tế
- Với trẻ nhỏ, nên dùng buồng đệm có mặt nạ
2. Súc miệng – vệ sinh sau xịt
- Súc miệng hoặc uống nước sau mỗi lần xịt
- Giảm nguy cơ nhiễm nấm và kích ứng họng
3. Tuân thủ điều trị – không tự ý ngưng thuốc
Corticoid dạng xịt cần dùng đều đặn, không dừng khi hết triệu chứng
Luôn hỏi ý kiến bác sĩ trước khi thay đổi liều hoặc ngừng thuốc
Khi nào cần báo bác sĩ?
Khó thở tăng dù dùng thuốc đúng
Có dấu hiệu nấm miệng trắng
Ho kéo dài sau dùng thuốc
Trẻ chậm tăng trưởng hoặc có biểu hiện suy giảm miễn dịch
Kết luận
Corticoid xịt hen là nền tảng điều trị hen phế quản, giúp kiểm soát viêm – giảm cơn hen – ổn định chức năng hô hấp. Dùng đúng cách, đúng liều, và duy trì đều đặn là yếu tố then chốt để giúp người bệnh sống khỏe, tránh cơn hen cấp nguy hiểm. Nếu bạn đang lo ngại về tác dụng phụ hoặc chưa rõ cách sử dụng thuốc, hãy tham khảo tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa hô hấp hoặc đến cơ sở y tế có hướng dẫn kỹ thuật sử dụng thuốc xịt.
Để lại SỐ ĐIỆN THOẠI , chúng tôi sẽ gọi điện tư vấn riêng cho bạn