Các thuốc điều trị hen ở trẻ em: Hướng dẫn sử dụng an toàn, đúng liều

Hen phế quản là bệnh mạn tính phổ biến ở trẻ em, gây ra các triệu chứng như ho kéo dài, khò khè, khó thở, đặc biệt là về đêm và khi gắng sức. Dù không thể chữa khỏi hoàn toàn, hen có thể được kiểm soát hiệu quả bằng thuốc nếu dùng đúng loại, đúng liều, và đúng cách.

 

 

Hiểu rõ các loại thuốc điều trị hen ở trẻ em, cách dùng, liều lượng phù hợp và lưu ý khi sử dụng là điều cần thiết giúp phụ huynh chủ động chăm sóc sức khỏe hô hấp cho con.

 

1. Phân loại thuốc điều trị hen ở trẻ em

 

Các thuốc điều trị hen được chia làm hai nhóm chính:

 

a. Thuốc cắt cơn 

 

Dùng ngắt cơn hen hoặc phòng ngừa co thắt phế quản khi gắng sức.

Không dùng để điều trị hằng ngày hoặc thay thế thuốc dự phòng.

 

b. Thuốc kiểm soát hen

 

Giúp ngừa tái phát, giảm viêm đường thở, ổn định triệu chứng.

Cần sử dụng hằng ngày, lâu dài, kể cả khi trẻ không có triệu chứng.

 

2. Các loại thuốc điều trị hen thường dùng ở trẻ em

 

2.1. Thuốc giãn phế quản tác dụng ngắn (SABA)

 

Hoạt chất: Salbutamol, Terbutaline
Tác dụng: Giãn phế quản nhanh, giảm co thắt
Chỉ định:

- Sử dụng khi trẻ lên cơn hen (khò khè, khó thở rõ rệt)

- Có thể dùng trước vận động nếu hen do gắng sức

Cách dùng:

- Xịt qua buồng đệm (với mặt nạ nếu trẻ < 4 tuổi)

- Không dùng quá 2 lần/tuần nếu không có chỉ định điều chỉnh liều

 

2.2. Corticoid dạng hít (ICS – Inhaled corticosteroids)

 

Hoạt chất: Budesonide, Fluticasone
Tác dụng: Giảm viêm đường thở, ngăn cơn hen tái phát
Chỉ định:

- Dùng hằng ngày ở trẻ có triệu chứng thường xuyên hoặc cơn hen tái phát

- Là lựa chọn đầu tay trong điều trị hen mạn tính ở trẻ em

Cách dùng:

- Qua buồng đệm để tối ưu hiệu quả và giảm kích ứng họng

- Súc miệng sau xịt để giảm nguy cơ nấm miệng

- Thường khởi đầu với liều thấp, điều chỉnh theo mức độ kiểm soát hen

 

2.3. ICS kết hợp thuốc giãn phế quản kéo dài (ICS/LABA)

 

Hoạt chất: Budesonide + Formoterol
Tác dụng: Giảm viêm kết hợp giãn phế quản kéo dài
Chỉ định:

- Trẻ ≥ 6 tuổi có hen trung bình – nặng

- Khi ICS đơn độc không kiểm soát được triệu chứng

Lưu ý:

- Không dùng LABA đơn độc

- Cần tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn bác sĩ

 

2.4. Thuốc kháng leukotriene (Montelukast)

 

Tác dụng: Chống viêm, giảm co thắt phế quản, giảm đáp ứng dị ứng
Chỉ định:

- Hen nhẹ, hen do dị ứng, hen có kèm viêm mũi dị ứng

- Trẻ khó phối hợp dùng thuốc hít hoặc không dung nạp ICS

Cách dùng:

- Dạng uống, thường dùng vào buổi tối

- Theo dõi các thay đổi hành vi hiếm gặp như mất ngủ, cáu gắt, trầm cảm

 

3. Những lưu ý khi dùng thuốc điều trị hen ở trẻ em

 

- Không tự ý ngưng thuốc khi trẻ hết triệu chứng

- Tái khám định kỳ để đánh giá mức độ kiểm soát hen và điều chỉnh phác đồ

- Giám sát kỹ thuật dùng thuốc hít, đặc biệt là với buồng đệm/mặt nạ

- Không dùng SABA thường xuyên nếu không được bác sĩ chỉ định → dấu hiệu hen chưa kiểm soát tốt

- Không dùng corticoid uống kéo dài nếu không có chỉ định rõ ràng

 

Kết luận

 

Điều trị hen ở trẻ em không chỉ dừng lại ở việc dùng thuốc mà còn đòi hỏi hiểu đúng về cơ chế, tuân thủ phác đồ và theo dõi sát tình trạng bệnh. Việc sử dụng thuốc điều trị hen đúng liều và an toàn sẽ giúp kiểm soát hiệu quả triệu chứng, hạn chế cơn hen cấp, cải thiện chất lượng sống và sự phát triển toàn diện của trẻ.