Viêm phế quản mạn tính ở người cao tuổi

Viêm phế quản mạn tính là một bệnh lý thuộc đường hô hấp dưới. Bệnh hay gặp ở người trưởng thành trên 40 tuổi mà trong đó chủ yếu ở người cao tuổi, nam giới gặp nhiều hơn nữ giới. Vì là bệnh mạn tính nên điều trị khỏi hoàn toàn viêm phế quản mạn tính là rất khó khăn, bệnh có thể gây ra nhiều phiền toái cho người bệnh. Chẩn đoán sớm viêm phế quản mạn tính, được theo dõi điều trị và sử dụng thuốc đúng cách có thể giúp người bệnh kiểm soát được bệnh. 

Nguyên nhân gây viêm phế quản mạn tính

Có nhiều nguyên nhân gây nên bệnh viêm phế quản mạn tính ở người cao tuổi, trong đó do sự suy giảm đề kháng của cơ thể. Sức khỏe nói chung bị sa sút bởi tuổi tác cao và sự xâm nhiễm của vi sinh vật gây bệnh đóng vai trò hết sức quan trọng. Một số nguyên nhân thuận lợi như: nghiện thuốc lá, thuốc lào; sống trong môi trường có nhiều bụi, dùng bếp than lâu ngày như: đun than tổ ong, than củi, rơm rạ; cơ địa hay bị dị ứng đường hô hấp như: hen suyễn, viêm phế quản nhiễm khuẩn mạn tính, kéo dài ngay từ lúc còn nhỏ tuổi; hoặc có một số dị dạng về khung xương sườn, cột sống như: gù vẹo cột sống…

Viêm phế quản mạn tính là căn bệnh thường gặp ở người cao tuổi

Biểu hiện của viêm phế quản mạn tính ở người cao tuổi

Trong bệnh viêm phế quản mạn tính thường được đặc trưng bởi 3 hiện tượng: ho, khạc đờm nhầy hoặc mủ và khó thở. Giai đoạn đầu của bệnh viêm phế quản mạn tính ở người cao tuổi là người bệnh ho và khạc ra đờm vào buổi sáng. Ho thường xảy ra từng đợt, nhất là khi thời tiết thay đổi (nóng, lạnh đột ngột, chuyển mùa từ nóng sang lạnh hoặc ngược lại), mỗi đợt kéo dài từ một tuần đến vài tuần, mỗi năm có khi xảy ra ho đến 5 - 6 lần.

Tính chất của đờm thường có màu trắng, lỏng hoặc đặc quánh, đôi khi có bọt. Bệnh càng kéo dài thì gây ho càng nhiều, đờm ngày càng đặc hơn và đổi màu (thường là màu vàng). Khối lượng đờm do ho, khạc ra trong một ngày có khi lên tới 100ml hoặc hơn thế nữa. Những tháng sau, năm sau ho ngày càng tăng lên và số lượng đờm cũng tăng dần lên và bệnh cũng càng nặng hơn: mỗi đợt ho sẽ kéo dài hơn vài tuần và số lần ho cũng tăng lên một cách đáng kể. Tóm lại bệnh lý viêm phế quản mạn tính ở người cao tuổi sẽ diễn tiến nặng lên theo thời gian. 

Ở giai đoạn muộn hơn của viêm phế quản ở người cao tuổi thường có xuất hiện triệu chứng khó thở. Lúc đầu người bệnh chỉ mới cảm thấy nặng ngực, dần dần là khó thở thực sự. Bệnh càng lâu và càng nặng thì sự thiếu hụt không khí càng nhiều, gây rối loạn chức năng hô hấp một cách đáng kể. Do đó, người cao tuổi mắc viêm phế quản mạn tính luôn thiếu dưỡng khí gây nên mệt mỏi, sụt cân, ảnh hưởng đến nhiều chức năng khác của cơ thể, nhất là hệ tuần hoàn và hệ thần kinh trung ương (tim đập nhanh, mệt mỏi, buồn ngủ…).

Viêm phế quản mạn tính ở người cao tuổi thường có 2 loại: loại lành tính và loại ác tính. Viêm phế quản mạn tính lành tính là loại chỉ xảy ra ở phần thân của các phế quản lớn (khí quản, phế quản gốc, thùy và phân thùy) nếu hiện tượng viêm nhẹ thì ít khi gây suy hô hấp. Thông thường viêm phế quản mạn tính lành tính chiếm tỷ lệ cao nhất (khoảng 90%). Viêm phế quản mạn tính ở người cao tuổi thể ác tính chiếm tỷ lệ thấp hơn rất nhiều (khoảng 10%) thường xảy ra ở các tiểu phế quản và gây nên hội chứng tắc nghẽn thở ra dẫn đến suy thở và rất dễ dẫn đến tâm phế mạn ở người cao tuổi. Tâm phế mạn cũng chính là một trong những biến chứng thường gặp ở bệnh nhân cao tuổi mắc viêm phế quản mạn tính lâu năm. 

Khám thực thể khi nghe phổi sẽ thấy có ran rít và ran ẩm nhỏ hạt ở 2 phế trường. Trong những đợt tiến triển cấp tính thì khi nghe phổi có thể thấy nhiều ran hơn khắp 2 phế trường. Khi bệnh có xu hướng tiến triển xấu đi (hình thành bệnh khí phế thũng) thì khám thấy rì rào phế nang giảm rõ rệt.

Các loại cận lâm sàng như xét nghiệm công thức máu sẽ thấy đa hồng cầu (một thời gian vài năm sau khi người cao tuổi bị viêm phế quản mạn tính); lưu lượng hô hấp khi gắng sức sẽ giảm; dung tích sống, thể tích thở ra tối đa giảm; Pa02 và PaC02 giảm (khi đo khí trong máu). X-quang có thể thấy mạng lưới phế - huyết quản tăng đậm.

Có thể phòng viêm phế quản mạn tính ở người cao tuổi hay không?

Một số thói quen như nghiện thuốc lá hoặc thuốc lào nên bỏ càng sớm càng tốt. Thực tế thì đây là thói quen rất khó bỏ của nhiều người cao tuổi, đặc biệt có những người hút thuốc lá đến 10, 15 năm, dù đã mắc viêm phế quản mạn tính, đã gặp biến chứng của viêm phế quản mạn tính như tâm phế mạn hay phổi tắc nghẽn mạn tính nhưng vẫn không thể từ bỏ được thuốc lá. Bỏ thuốc lá là cách duy nhất và đơn giản nhất giúp cải thiện các bệnh lý hô hấp mà người cao tuổi đang mắc phải. 

Ngoài ra, nếu chưa có điều kiện dùng bếp ga, bếp điện thì cần cải thiện việc dùng bếp than, củi, rơm rạ bằng cách dùng loại bếp ít khói. Nhà ở cần thông thoáng để tránh hiện tượng khói bếp ứ đọng nhiều giờ, không khí không được lưu thông. Cùng với cộng đồng tích cực tham gia hoặc vận động mọi người trong gia đình, làng xóm, dân phố vệ sinh môi trường sống càng sạch, càng ít bụi càng tốt.

Nếu bị viêm đường hô hấp (hô hấp trên và hô hấp dưới) cần được khám và điều trị dứt điểm không để bệnh trở thành mạn tính. Điều trị ở đây là dưới sự theo dõi và chỉ định của bác sĩ, không tự ý dùng thuốc, đặc biệt không lạm dụng kháng sinh.

Cần tập thể dục thường xuyên để điều hòa nhịp thở như: hít thở, đi bộ, chơi thể thao. Tập thể dục và chơi thể thao là phải tùy theo sức của mình, không nên gắng sức tập quá khả năng hoặc quá sức lực của mình và phải tập theo bài bản.

Tổng đài bác sĩ tư vấn và theo dõi điều trị miễn cước 1800 5454 35.

>> Xem thêm thông tin về thuốc hen thảo dược, thuốc đã được cấp phép là thuốc điều trị, không phải thực phẩm chức năng:

➡️ Hướng dẫn sử dụng thuốc & phác đồ điều trị: https://benhhen.vn/nhomtin/benh-hen-thuoc-hen-ph.html

➡️ Ý kiến chuyên gia: https://benhhen.vn/nhomtin/benh-hen-y-kien-chuyen-gia.html

➡️ Bệnh nhân chia sẻ câu chuyện điều trị: https://benhhen.vn/nhomtin/benh-nhan-chia-se.html

➡️ Feedback người bệnh hoặc người thân đã có người nhà dùng thuốc hen P/H: https://bit.ly/2wkgeKE

➡️ Khảo sát của Thời báo Kinh tế Việt Nam về mức độ tin dùng của người bệnh

https://suckhoedoisong.vn/vinh-danh-thuoc-hen-ph-duoc-tin-dung-hang-dau-trong-dieu-tri-hen-phe-quan-tu-dong-duoc-n166482.html

Ths.Bs Nguyễn Quỳnh Xuân