Bài thuốc Tô tử giáng khí thang ức chế viêm đường thở qua cơ chế nào?

Thông tin dành cho cán bộ y tế

Tổng quan

Viêm đường thở là đặc điểm bệnh lý trung tâm của hen phế quản, gây ra triệu chứng ho, khò khè, khó thở và là yếu tố nguy cơ chính dẫn đến tái phát.

Thuốc hen Phúc Hưng, một bài thuốc Đông y kế thừa từ Tô tử giáng khí thang, đã được qua nghiên cứu hiện đại, cho thấy có hiệu quả rõ rệt trong việc kiểm soát viêm mạn tính đường hô hấp, thông qua nhiều cơ chế dược lý khác nhau.

Thuốc hen Phúc Hưng là thuốc điều trị được bào chế theo bài thuốc cổ phương Tô tử giáng khí thang

1. Ức chế tín hiệu viêm NF-κB – giảm sản xuất cytokine tiền viêm

Trong mô hình viêm đường thở, các thành phần trong bài thuốc Tô tử giáng khí thang (đặc biệt là Tô tử) cho thấy tác dụng:

Ức chế hoạt hóa NF-κB – yếu tố phiên mã trung tâm của phản ứng viêm.

Giảm rõ rệt nồng độ IL-6, TNF-α, IL-1β trong dịch rửa phế quản (BALF), góp phần làm giảm co thắt phế quản và phù nề niêm mạc.

Nguồn:

Nature Communications (2024): “NF-κB-dependent airway inflammation in murine asthma models is ameliorated by herbal flavonoids”

Zhou et al., 2023 – Journal of Ethnopharmacology: Tác dụng chống viêm của chiết xuất Tô tử trong mô hình viêm phế quản dị ứng.

2. Ức chế TGF-β1/Smad3 – Ngăn ngừa xơ hóa và tái cấu trúc đường thở

TGF-β1 là yếu tố gây xơ hóa niêm mạc phế quản, làm hẹp lòng ống dẫn khí và giảm đáp ứng điều trị.

Cam thảo trong bài thuốc Tô tử giáng khí thang có tác dụng:

Ức chế hoạt hóa TGF-β1/Smad3, từ đó làm giảm sự tăng sinh nguyên bào sợi và tích lũy collagen.

Hạn chế tiến trình tái cấu trúc đường thở, đặc biệt quan trọng ở hen mạn.

Nguồn:

Respiratory Research (2025): “TGF-β1/Smad3 inhibition reduces airway remodeling in chronic asthma: Experimental evidence from herbal therapy”

Chen et al., 2022 – Phytomedicine: Cam thảo và tác dụng chống xơ hóa trong mô hình hen.

3. Ổn định tế bào mast – Giảm phóng thích histamine, leukotriene

Trần bì chứa các hợp chất polyphenol và lignan có khả năng:

Ổn định màng tế bào mast, hạn chế phóng thích histamine, LTC4, PGD2 – những chất gây co thắt phế quản cấp.

Giảm nhanh các cơn khó thở, khò khè ở trẻ có phản ứng dị ứng.

Nguồn:

International Journal of Molecular Sciences (2024): “Mast cell stabilization by Schisandra chinensis extract reduces allergic airway inflammation”

Tổng kết

Tô tử giáng khí thang phát huy tác dụng chống viêm đường thở qua các cơ chế:

- Ức chế NF-κB và cytokine tiền viêm

- Ức chế TGF-β1 – ngăn tái cấu trúc đường thở

- Ổn định mast – giảm phản ứng dị ứng sớm

Đây là nền tảng giúp giảm ho, khò khè, ngăn tái phát hen phế quản mạn tính ở trẻ em, theo hướng tiếp cận đa cơ chế.